Szczęście człowieka (27 Ndz B 151004)

paź 4, 2015

—

W dwudziestą siódmą niedzielę roku B śpiewamy jako responsorium po pierwszym czytaniu Psalm 128. Pierwsze czytanie mówi o stworzeniu człowieka. Jest to, jak możemy powiedzieć, przedstawienie końcowego etapu tego opowiadania. Możemy powiedzieć, że jest to ukoronowanie całego dzieła stworzenia. Jest to ukazanie stanu szczęśliwości wyrażającej się w komunii tychże ludzi. Świadczy o tym końcowe zdanie: Chociaż mężczyzna i jego żona byli nadzy, nie odczuwali wobec siebie wstydu.

Naturalnie nie możemy redukować przesłania tego stwierdzenia do aspektu fizycznego. Jest to objawienie pełni relacji, która nie była niczym ograniczona, gdyż źródło i umocowanie wszystkiego, co łączyło Adana i Ewę, było zawarte w ich odniesieniu do Boga jako Stwórcy i Dawcy życia. To dzięki jedności z Nim byli jednością. Dzięki temu, że każde z nich miało swoje egzystencjalne odniesieni do Boga, mogli pozostawać ze sobą w pełnej jedności niczym nieograniczonej komunii.

W liturgii – jako odpowiedź na tę sytuację – śpiewamy Psalm 128.

Szczęśliwy człowiek, który się boi Pana
i chodzi Jego drogami.
Będziesz spożywał owoc pracy rąk swoich,
szczęście osiągniesz i dobrze ci będzie.

Małżonka twoja jak płodny szczep winny
w zaciszu twojego domu. S
ynowie twoi jak oliwne gałązki
dokoła twego stołu.

Tak będzie błogosławiony człowiek, który się boi Pana.
Niech cię z Syjonu Pan błogosławi
i obyś oglądał pomyślność Jeruzalem
przez wszystkie dni twego życia.
Obyś oglądał potomstwo swych dzieci.
Pokój nad Izraelem (Ps 128,1-6).

W Psalmie jest wyrażona odpowiedź uniwersalna, która odnosi się do wszystkich sytuacji człowieka będącego w jedności z Bogiem, dzięki czemu może trwać w jedności ze swoimi bliskimi. Przyjrzyjmy się niektórym aspektom tej prawdy.

1. Szczęśliwy – godny pozazdroszczenia

Psalm rozpoczyna się, podobnie, jak Psalm pierwszy i wiele innych, określeniem „szczęśliwy” – w języku hebrajskim „aschrej”. Ten hebrajski termin stoi w pewnym paralelizmie i w bliskości z terminem „baruk” – przekładanym na język polski przez „błogosławiony”. Bywa, że te dwa terminy są przekładane zamienne. A przynajmniej „aschrej” bywa przekładany przez „błogosławiony”. Ma on jedna trochę inny odcień znaczeniowy.

Między tymi terminami zachodzi jednak pewna odmienność i różnica. Termin „baruk” (błogosławiony) wskazuje przede wszystkim na działanie (błogosławienie) ze strony Boga. To jest Jego błogosławieństwo. To Bóg błogosławi człowiekowi i czyni go błogosławionym. Błogosławienie może to też być ze strony człowieka. Człowiek może błogosławić drugiego człowieka i może błogosławić Boga, tzn. kierować ku Niemu swoje błogosławienie, czyli wychwalanie – sławienie Jego imienia, Jego mocy itp..

Natomiast termin „aschrej” nie znajduje się w „ustach” Boga. Inaczej mówiąc, Bóg nie „mówi” o człowieku i nie zwraca się do niego przy użyciu tego terminu. Ten termin znajduje się w ustach człowieka i jest swoistym stwierdzaniem stanu rzeczy czy gratulowaniem lub wyrażaniem życzenia tego stanu szczęśliwości (błogosławieństwa). Nadto termin ten (w odróżnieniu od terminu „baruk”) zakłada współdziałanie człowieka – jego wkład pozytywny w opisywaną szczęśliwość, lub unikanie błędu, czy niepoprawnej drogi (zob. Ps1,1). Upraszczając można powiedzieć: błogosławieństwo jest darem. Natomiast szczęśliwość zależy od współpracy człowieka.

Warto też wspomnieć, że termin ”aschrej” ma związek z pojęciem stawiania kroków, kroczenia do przodu. To oznacza perspektywę życiową, która jest korzystna dla człowieka, ale z której człowiek będzie korzystał lub nie. Zależy to od jego współpracy z zamysłem Boga. Ta szczęśliwa perspektywa życia nie jest do osiągnięcia przez samego człowieka, jego własne siły. Dlatego też w oczach ludzi świata może ona być godna pozazdroszczenia a czasem nawet prześladowania.

2. Bojaźń Boga – chodzić Bożymi drogami

Ten człowiek jest nazwany szczęśliwym, który boi się Pana Boga. Jak to wielokrotnie już tutaj było mówione, nie chodzi o lęk i strach przed Bogiem, lecz o taką relację z Nim, by słuchać Jego poleceń, w szczególności Jego Tory, a patrząc z punktu widzenia Nowego Testamentu – Jego Ewangelii.

W Psalmie pierwszym szczęśliwym jest nazwany ten, kto nie chodzi za radą ludzi występnych (nie postępuje według koncepcji życia, jaką podają ludzie wstępni), czyli ci, którzy nie uznają Bożego Prawa (Tory). Dalej: nie pozostaje na drodze grzeszników.

W koncepcji bojaźni Pańskiej jest zawarta akceptacja Bożego Prawa ze strony człowieka, jako podstawy dla kształtowania całego życia. Za tym stoi gotowość przyjmowania tego, co objawione i trud poszukiwania, żeby siebie odnajdywać w tym, co objawione. Widzimy dzisiaj, jak jest trudno współczesnemu człowiekowi uznawać Boże Prawo. Propagowana jest dzisiaj szeroko pojęta autonomia i niezależność. Inaczej mówiąc, jest to szukanie szczęścia na własną rękę a czasem nawet poza Bożym zamysłem czy niejednokrotnie wprost przeciwko temu zamysłowi.

Współczesnemu człowiekowi jest trudno chodzić Bożymi drogami. Łatwo wydeptuje sobie własne. Temu służy też w dużej mierze nasilenie wszelkiego rodzaju ideologii. Człowiekowi wydaje się albo jemu wmawia się, że jest to droga do szczęścia. Jakże często człowiek musi zbierać gorzkie owoce tego swego zagubienia.

3. Spożywać z owoców pracy rąk – osiągnąć szczęście

Posłuszeństwo Bożemu zamysłowi prowadzi do tego, by człowiek – postępując zgodnie z Prawem Bożym – korzystał z owoców pracy rąk swoich. W tym sformułowaniu jest zawarte prawo do tego, by człowiek korzystał z tego, co wypracowuje. Jest też zawarte ostrzeżenie, by nie próbował tak żyć, by korzystać (wykorzystywać i nadużywać) owocu pracy rąk innych. Jest to wezwanie do sprawiedliwego i słusznego udziału każdego człowieka w tym, co jest owocem jego pracy i co jest owocem pracy społeczności.

Jesteśmy dzisiaj świadkami wielu dysproporcji w dziedzinie podziału dóbr wytwarzanych przez człowieka i sposobu korzystania z dóbr naturalnych. Spotykamy się z jawnym wykorzystywaniem pracy słabszych i poddanych, z rabunkową gospodarką i z rażącymi przejawami niesprawiedliwości. To wszystko bierze się z tego, że człowiek zbyt mało respektuje Prawo Boże – nie ma właściwej bojaźni. Upatruje swoje szczęcie w tym, co zdobędzie (nawet z przemocą czy nieprawnie, nieuczciwie). Chce uczynić siebie szczęśliwym i „błogosławionym” po swojemu, niezależnie od Boga. Tak „wyprodukowane” szczęście najczęściej nie jest szczęściem.

Człowiekowi dzisiejszemu tak bardzo często brak umiejętności i gotowości współpracy z Bogiem, który jedynie może sprawić, że człowiek we wszystkim, co czyni będzie znajdował szczęście i dobro, którym też potrafi dzielić się z innymi.

Dalsza część Psalmu przedstawia tradycyjny model rodziny, w której przeżywa się szczęście. Jakże to jest dzisiaj dalekie od wielu sytuacji rodzinnych i społecznych. Co więcej: jest wiele sił, które wprost mając na celu niszczenie takiego tradycyjnego obrazu rodziny i społeczności.

My jednak wyznajemy: szczęśliwy człowiek, który boi się Pana . . .

Bp ZbK

Szczęście człowieka (27 Ndz B 151004)

1. Szczęśliwy – godny pozazdroszczenia

2. Bojaźń Boga – chodzić Bożymi drogami

3. Spożywać z owoców pracy rąk – osiągnąć szczęście

Komentarze

56 odpowiedzi na „Szczęście człowieka (27 Ndz B 151004)”