Sobota 3 Tygodnia WlkPostu (180310)

Jezus powiedział do niektórych, co ufali sobie, że są sprawiedliwi, a innymi gardzili, tę przypowieść:
„Dwóch ludzi przyszło do świątyni, żeby się modlić, jeden faryzeusz, a drugi celnik.
Faryzeusz stanął i tak w duszy się modlił: «Boże, dziękuję Ci, że nie jestem jak inni ludzie, zdziercy, oszuści, cudzołożnicy, albo jak i ten celnik. Zachowuję post dwa razy w tygodniu, daję dziesięcinę ze wszystkiego, co nabywam».

Natomiast celnik stał z daleka i nie śmiał nawet oczu wznieść ku niebu, lecz bił się w piersi i mówił:
«Boże, miej litość dla mnie, grzesznika».

Powiadam wam: Ten odszedł do domu usprawiedliwiony, nie tamten.
Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony”

Te dwa typy postaw: faryzeusza i celnika są w jakimś stopniu obecne w nas i stosownie do okoliczności mniej lub bardziej dochodzą do głosu. Szczególnie ostro ujawniają się przy okazji przeżyć religijnych i wykonywaniu pobożnych praktyk. Człowiek skupiony na wiernym wypełnianiu przykazań i na tym opierający swoją relację z Bogiem, łatwo popadnie w pułapkę niewłaściwie pojętego partnerstwa, mentalności wyrównywania rachunków, a nawet w pewnym sensie w opozycji względem Boga. Może on wiele Bogu ofiarowywać i czynić wiele dobrych uczynków, jednakże w nim samym stale działa coś, co nie stawia go w prawdzie i nie pomaga mu być na obraz i podobieństwo Boga. Mimo czynionego dobra, taki człowiek nie wchodzi w jedność i komunię z bliźnimi, lecz dystansuje się w stosunku do nich, aż do pogardzania nimi ze względu na poczucie własnej dobroci i wyższości.

Drugi typ postaw jest trudniejszy do pozytywnego zdefiniowania. Łatwiej go określić sformułowaniem wykluczającym. To jest ten typ postaw, w których z jakikolwiek przyczyn człowiek odkrywa, że nie ma racji, że popełnił błąd, że stoi na straconej pozycji. W związku z tym jest dla niego oczywiste, że nie może pretendować do przedstawiania wobec kogokolwiek swoich pretensji, racji, praw itp. Nie chodzi tutaj o tak zwany kompleks niższości, lecz o odczytywanie prawdy o sobie i zaakceptowanie jej. Każdy z nas, jak dalece tylko na to przyzwala, ma dość okazji, by tak na siebie popatrzeć. Wystarczy zrezygnować choćby z części tego, co sobie – zazwyczaj niewłaściwie – przypisujemy.

Jezus otwiera nowy sposób wartościowania człowieka i każdemu, kto słucha i pozwoli przeniknąć się tą prawdą, daje szansę odkrywania nowej tożsamości, nowego wartościowania siebie. Im bardziej krytycznie człowiek umie spojrzeć na siebie, tym większą ma szansę poznania logiki Bożej sprawiedliwości. Jezus, przedstawiając dwie kategorie ludzi w uosobieniu faryzeusza i celnika dokonuje bardzo jasnej diagnozy postaw ludzkich oraz ukazuje, jak te postawy są związane z przeżywaniem relacji do Boga i do bliźnich. Ta diagnoza objawiająca prawdę o usprawiedliwieniu celnika a nie faryzeusza, jest w pewnym sensie rewolucyjna, jeśli chodzi o pojmowanie człowieka i dawanie mu szansy przeżywania własnej tożsamości. Prawda życia celnika, czyli grzesznika, jest cenniejsza niż przeświadczenie faryzeusza o własnej dobroci i doskonałości.

Bp Zbk