Wyznanie wiary (1 Ndz Wlk Postu C 2013)

lut 17, 2013

—

Rozpoczęliśmy Wielki Post. W pierwszą niedzielę roku C jako pierwsze czytanie Kościół nam podaje jedno ze starotestamentalnych wyznań wiary (Pwt 26,4-10). Ma ono charakter egzystencjalny, tzn. odnosi się do dziejów i doświadczeń Hebrajczyków przeżywanych dzięki prowadzeniu ich przez Boga. Jest to wyznanie, które z jednej strony jest indywidualnym wyznaniem konkretnego człowieka a z drugiej strony przez fakt, że jest składane w sanktuarium przed kapłanem ma znamiona wyznania publicznego i liturgicznego. Można wnioskować, że tak czynił każdy Izraelita i to należało do wyrażenia jego tożsamości wspólnej z pozostałymi członkami ludu.

Doświadczenie faktu, że Bóg prowadzi i daje poznać człowiekowi swój plan, w którym człowiek odkrywa świadczone mu dobro oraz poznaje, że to dzieje się także w odniesieniu do drugiego człowieka, do bliźniego, tworzy podstawy do zaistnienia ludu, który wyznaje tę samą wiarę w Boga. Każdy członek ludu może wypowiadać to samo Credo i mieć poczucie wspólnoty z bliźnimi.

Ojciec mój, Aramejczyk błądzący,
zstąpił do Egiptu,
przybył tam w niewielkiej liczbie ludzi
i tam się rozrósł w naród ogromny, silny i liczny.
Egipcjanie źle się z nami obchodzili…

Wtedy myśmy wołali do Pana, Boga ojców naszych.
Usłyszał Pan nasze wołanie,
wejrzał na naszą nędzę, nasz trud i nasze uciemiężenie.

Wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką i wyciągniętym ramieniem.
Zaprowadził nas na to miejsce (Pwt 26,5-9).

Mamy oto przedstawioną w tym wyznaniu wiary podstawowe ramy historii zbawienia, która dokonuje się wtedy, gdy człowiek podda się prowadzeniu Boga. Jest jakby paradygmat wiary, który spełnił się na wybranych po to, aby także inni mogli z niego korzystać i wchodzić we własną historię zbawienia proponowaną przez Boga.

1. Punkt wyjścia

Jest czymś bardzo ważnym określenie punktu wyjścia. Potrzebna jest świadomość tego, gdzie jestem, kim jestem, jakie są moje możliwości, a także świadomość tego, że nie jestem i nie żyję po to, aby pozostać na tym samym miejscu i trwać tylko w moich przekonaniach. Jestem kimś, kto ma w sobie zaczyn tego, by stawać się, by rozwijać się. Mój punkt wyjścia jest bardzo ważnym, ale przede mną stoi pełnia doświadczenia, której ja nie znam, która jednak jest dla mnie, bym ją odkrywał i ją zdobywał oraz w niej znajdował swoje szczęcie.

W przytoczonym Credo mamy więc na początku wyznanie „Ojciec mój, to Aramejczyk błądzący”. W tym stwierdzeniu warto przyjrzeć się bliżej określeniu ”błądzący”. W tekście oryginalnym jest to imiesłów od czasownika „abad”, który jest bogaty w swoim zakresie znaczeniowym. Oznacza błądzić, uciekać, być kimś, kogo życie jest zrujnowane, kto przeżył klęskę i kogo życie jest złamane, straciło sens i wartość. Mamy więc do czynienia z określeniem, które wyraża ludzką przegraną, w której człowiek próbuje się ratować, jak tylko może.

We wspominanym Credo stoi więc na początku wyznanie, że pochodzę z „rodu” (ojciec mój) po ludzku przegranego, przeznaczonego „przez ludzki los” na stratę, tzn. należę do tych, którym życie – patrząc po ludzku – się nie udało. Należę do rodu, który był błądzącym uciekinierem, bankrutem życiowym. W takiej sytuacji ratuję się, jak mogę.

2. Ratunek: zstąpienie do Egiptu, ale tutaj pułapka

Klasycznym przykładem takiego ratunku w historii zbawienia (w Biblii) jest udanie się do Egiptu (było to przedmiotem rozważań w trzecim roku katechez „Chrzest w życiu i misji Kościoła”). Egipt jest miejscem ucieczki i ratunku. Jest to poniekąd miejsce atrakcyjne i wiele obiecujące. To miejsce ratunku okazuje się jednak po krótkim czasie miejscem zwodniczym – miejscem zniewolenia, i uzależnienia. Faraon (ten rzeczywisty i ten w przenośni) zabezpiecza życie, ale jednocześnie chce nad nim panować. Czyni z człowieka niewolnika, który musi pracować według jego rozporządzeń. Idąc dalej we wspomnianych katechezach na temat faraona, wskazywałem, że tym faraonem jest ostatecznie moje „JA”, moja wizja życia, mój sposób jego układania i ratowania itd. Dzieje się to tak, że człowiek żyjący tylko po swojemu (bez Boga) uwikła się w swoje sprawy i swoje dzieła, z których trudno jest mu się wyzwolić (zob. Ps 9,17).

Teraz w Credo Hebrajczyk wyznaje: ojciec mój „zstąpił do Egiptu, przybył tam w niewielkiej liczbie ludzi i tam się rozrósł w naród ogromny, silny i liczny. Egipcjanie źle się z nami obchodzili, gnębili nas i nałożyli na nas ciężkie roboty przymusowe”. Tak, to co było na początku przychylne i atrakcyjne, albo wydawało sią takim, okazało się po czasie zwodnicze, nieprzyjazne i zniewalające posuwając się aż do brutalnego wykorzystania. Musieli pracować na rzecz faraona.

Człowiek dobrowolnie poddaje się swojemu „JA”, tzn. realizacji swoich planów i swojej koncepcji życia bez Boga, a potem temu musi służyć, staje się niewolnikiem swego „JA”. To wydaje się najpierw atrakcyjne, a potem tak trudno jest z tego się wycofać, tak trudno przekroczyć granice swych ograniczeń. Wszędzie bowiem, poza granicami swego „dobra” wydaje się, że czyha na człowieka zło, brak, śmierć. Człowiek więc trzyma się tego swego „faraona”, jemu hołduje, jemu służy i pozostaje jego niewolnikiem. Taki człowiek nie będzie rozwijał się we właściwym kierunku, nie będzie dochodził do pełni swego życia w komunii z innymi. Będzie zamknięty w sobie. Niby wszystko robi dobrze dla siebie, a w rzeczywistości wszystko okazuje się bez sensu, bo nie potrafi przeżywać komunii i miłości. Taki człowiek – osiągając czasem nawet w życiu bardzo wiele – cierpi, jest wewnętrznie zraniony. Niby wszystko może, a nie może wyzwolić się ze swego zamknięcia. To diabeł (podpowiadając mu stale atrakcyjne sposoby ratowania siebie) trzyma go w niewoli z powodu lęku przed śmiercią, przed tym, co inne niż owo „JA” (zob. Hbr 2,14n).

3. Wyprowadził nas Pan z Egiptu – na to miejsce

Skoro Pan Bóg dopuszcza sytuacje owego pozornego czy czasowego ratunku „w Egipcie”, to czyni to mając jednocześnie sposób ratowania z Egiptu. Mam na myśli zarówno historyczny pobyt w Egipcie, jaki przeżył Abraham, synowie Jakuba a nawet sam Jezus (zob. Mt 2,13nn) oraz wszystkie „nasze pobyty w różnego rodzaju egiptach”, kiedy urządzamy sobie życie po swojemu przekonani, że to będzie najlepsze rozwiązanie. Doświadczenie Egiptu stanowi w pewnym sensie integralną część naszej historii i stanowi tło dla doświadczenia zbawienia. Dopiero z tego doświadczenia możemy bowiem właściwie ocenić zbawczą interwencję Boga.

Wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką i wyciągniętym ramieniem wśród wielkiej grozy, znaków i cudów. Zaprowadził nas na to miejsce i dał nam ten kraj opływający w mleko i miód.

Doświadczenie interwencji Boga wyzwalającej z Egiptu ma zazwyczaj różne formy. Jest to jednak zawsze doświadczenie osobiste, które jest ukierunkowane na to, aby nim się dzielić z innymi i dzięki temu przeżywać wspólnie tę prawdę. Najbardziej ewidentne stało się to przy wyprowadzeniu z Egiptu potomków Jakuba. Było to wydarzenie Paschy, które stało się podstawowym doświadczeniem interwencji Boga w życie człowieka i w życie narodu wybranego.

Cudowne wyprowadzenie z Egiptu, domu niewoli i wprowadzenie do Ziemi Obiecanej to podstawa relacji wyzwolonego człowieka do Boga. Człowiek właśnie to wyznaje w swoim Credo: Byłem błądzącym uciekinierem i bankrutem życiowym. Pan mnie przeprowadził przez różne doświadczenia, doprowadził mnie do miejsca, czyli do stanu, w którym wyznaję, że jeśli dziś w moim życiu widzę jakieś owoce, to jest to we mnie dzieło Pana. To wyznaję w zgromadzeniu. Za to Bogu dziękuję. To doświadczenie też przekazuję moim synom i córkom, aby i oni mogli powiedzie: Ojciec mój, Aramejczyk błądzący…

Bp ZbK

Wyznanie wiary (1 Ndz Wlk Postu C 2013)

1. Punkt wyjścia

2. Ratunek: zstąpienie do Egiptu, ale tutaj pułapka

3. Wyprowadził nas Pan z Egiptu – na to miejsce

Komentarze

23 odpowiedzi na „Wyznanie wiary (1 Ndz Wlk Postu C 2013)”