Każdemu według jego zdolności (33 Ndz A 2011)

lis 12, 2011

—

Jesteśmy już pod koniec roku liturgicznego. W 33 niedzielę roku A czytamy przypowieść Jezusa zapisaną przez Mateusza jako ostatnia (25,14-30). Odnosi on nas do daru i rozliczenia z tego daru. Z Królestwem Bożym jest jak z człowiekiem, który udawszy się w podróż powierzył swój majątek swoim sługom.

Każdemu powierzył część swej majętności stosownie do zdolności właściwym każdemu z tych sług. Tekst grecki ma wyrażenie: każdemu według jego własnej mocy (dynamis). Jest więc brana pod uwagę zdolność operatywna każdego z tych sług. Każdy więc miał możliwość i szansę, zadanie i obowiązek wykorzystać swoje zdolności, swoją moc operatywną, aby okazać się skutecznym w zagospodarowaniu powierzonego mu majątku.

Jak wykorzystali tę szansę i jak spełnili zadanie? Co stało się z nimi przy tej okazji?

Przyszedł ten, który otrzymał pięć talentów. Przyniósł drugie pięć i rzekł: „Panie, przekazałeś mi pięć talentów, oto drugie pięć talentów zyskałem”.

Przyszedł również i ten, który otrzymał dwa talenty, mówiąc: „Panie, przekazałeś mi dwa talenty, oto drugie dwa talenty zyskałem”.

Przyszedł i ten, który otrzymał jeden talent, i rzekł: „Panie, wiedziałem, żeś jest człowiek twardy: chcesz żąć tam, gdzie nie posiałeś, i zbierać tam, gdzieś nie rozsypał. Bojąc się więc, poszedłem i ukryłem twój talent w ziemi. Oto masz swoją własność!” (Mt 25,20-25).

Dwaj z obdarowanych sług podwoili powierzony sobie dar i przynieśli go swemu panu. Był też jeden, który zwrócił to, co otrzymał. Uczynił to z komentarzem, który miał zapewne stanowić usprawiedliwienie. Tymczasem ten komentarz w rzeczywistości oskarżał samego pana – jakby właśnie on był winny, że sługa nie wykorzystał danej mu szansy. Reakcja pana była też adekwatna do zachowania każdego z tych sług. Jedni otrzymali pochwałę i zostali zaproszeniu do udziału w radości swego pana. Wobec ostatniego zaś padły mocne słowa: Sługo zły i gnuśny. Nastąpiły też decyzje: odbierzcie mu ten talent, a dajcie temu, który ma dziesięć talentów. A tego sługę nieużytecznego wyrzućcie na zewnątrz – w ciemności! Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.

1. Czy to było sprawiedliwe ?

Pierwsze wrażenie może prowadzić do stwierdzenia, że ów sługa nie miał szczęścia w tym, że pan go obdarzy tym talentem, a może trzeba by powiedzieć, że nie było to jego szczęściem w ogóle, że został czymkolwiek obdarowany. Przecież już był sługą i zapewne musiał jakoś swemu panu służyć podczas jego obecności. Z chwilą wyjazdu pana nastąpiła inna sytuacja. Nie była to już tylko czynność służebna i wykonywanie poleceń jakby z sytuacji na sytuację, z chwili na chwilę stale pod pewną bliższą kontrolą swego pana.

Po obdarowaniu i wyjeździe pana ów sługa, podobnie jak i pozostali, otrzymał wolność gospodarowania. Oni wszyscy mogli stawać się samodzielni i korzystać ze swej przedsiębiorczości. Mogli okazać się już nie tylko sługami, ale w pewnym zakresie panami powierzonej im sytuacji i powierzonych im dóbr. Mogli wykorzystać wszystkie swoje zdolności i umiejętności. Zresztą otrzymali dar stosownie do tych umiejętności, by rozwijać to co otrzymali ale także wzrastać w doświadczeniu wolności działania i odpowiadania.

Ten, który otrzymał jeden talent, miał zapewne mniejsze zdolności niż pozostali. Ale otrzymał, to co było na miarę jego zdolności, by chociażby w tym małym zakresie swych możliwości wyjść ze stanu sługi i niewolniczego sposobu myślenia. Jak widać do tego nie dorósł. Nie skorzystał. Mimo że otrzymał tylko jeden talent, nie był w gorszej sytuacji niż pozostali. Otrzymał według swoich zdolności. On jednak tych zdolności nie uaktywnił. Zakopał talent. Nie chciał być sobą, wolał być sługą. Nie zaryzykował podjęcia nowego kroku życiowego. W konsekwencji zostało mu zabrane, to co otrzymał a on sam został wyrzucony i pozbawiony relacji do swego pana. Fakt, że zostałe obdarowany, dar przyjął a nie potrafił go właściwie rozwinąć i wykorzystać, to okazało dla niego życiową klęską.

2. Brak zaufania

Co mogło kierować tym człowiekiem, że nie skorzystał z daru i szansy bycia wolnym, samodzielnym, przedsiębiorczym, korzystającym z dobroci pana. Sam powiedział, że był to swoisty lęk i brak zaufania, które rodziły się z jego oceny zachowania i logiki pana. On widział pana, jako wymagającego, chcącego wykorzystać dla siebie wszystko nawet to, co nie było przez niego zasiane, rozdane, rozsypane. To prawdopodobnie ta wizja surowego i wymagającego pana zablokowała go do tego stopnia, że nic nie uczynił poza zakopaniem otrzymanego talentu.

W słowach, które towarzyszą „zwrotowi” otrzymanego talentu, dostrzegamy nawet pewne wyraźne zdystansowanie się wobec całej logiki i sposobu postępowania pana. „Oto masz swoją własność!” To tak, jakby powiedział, ja nie chcę mieć nic wspólnego z twoją własnością i z twoim postępowaniem a w konsekwencji ostatecznie także z twoją osobą. Dlatego też reakcja pana jest tak drastyczna. Zabierzcie mu ten talent… A sługę nieużytecznego wyrzućcie na zewnątrz – w ciemności!

3. Talenty to swoisty pretekst – chodzi o wejście do Królestwa

Możemy snuć domysły, o jakie talenty chodziło. Znajdziemy bardzo wiele propozycji. W tych próbach wyjaśnień i interpretacji musimy jednak pamiętać, że jest to ostatnia przypowieść, którą Jezus – wg Mt ‑ wypowiada na kilka dni przed swoją Męką. Nadto, jak zauważyliśmy, nie są tyle ważne talenty, lecz to, co ktoś z nimi robi. Ostatecznie zaś chodzi nie tylko o „zarobienie” (chociaż to jest konkretnym elementem), ile raczej o relację zaufania i odpowiedzi zamysłowi Pana. Ci, którzy „podwoili” otrzymane talenty nie tylko usłyszeli, że zostaną postawieni nad wieloma rzeczami, ale przede wszystkim usłyszeli słowa otwierające bramy królestwa: „Wejdź do radości twego Pana!”

To Jezus jest tym PANEM, który powierza swoją tajemnicę. Jest to ostateczne dar Jego Ducha, czyli dar Ducha Świętego. Dar innego spojrzenia na wszystko, co się w życiu staje. Tego Ducha Jezus udziela swoim uczniom. Jezus udziela tego Daru i na jakiś czas Go nie ma. „Oddala się”. Jest to czas Jego Męki. Jest to też czas wszystkich doświadczeń i prób, wobec których muszą stanąć obdarowani przez Niego Jego uczniowie. Będą tacy, którzy ten Dar postawią na pierwszym planie swego życia. Przeżyją zmagania i trudy. Ostatecznie zobaczą, że ten Dar jest darem żywym. Przynosi owoc. Przemienia człowieka. Przemienia wokół człowieka dostępny mu świat.

Będą jednak tacy, którzy otrzymają ten dar, ale z nie go nie będą korzystać. Ukryją go. Uczynią to z braku zaufania wobec Pana. Uczynią tak z powodu swoich obaw i swojej gnuśności. Z powodu tendencji samozachowawczych. Trudno im będzie uwierzyć, że Pan jest wierny. Nie wejdą do radości swego Pana. Stracą nawet to, co otrzymali.

Ta przypowieść jest dla ans wszystkich wezwaniem, byśmy nie przyjmowali i nie otrzymywali na próżno. By nie działo się tak, że przyjmiemy w pewnej mierze dar Słowa i Sakramentów, a zajmiemy się w naszym życiu czym innym. Okażemy brak zaufana wobec Pana. Możemy wtedy zostać pozbawieni tego, co otrzymaliśmy i co w jakiejś mierze nam się należało. Dar Słowa i Sakramentów jest dawany każdemu z nas na miarę naszych zdolności. W tym tkwi paradoks.

Skuteczność Słowa i Sakramentów w nas nie zależy od naszego działania, ale od naszego zawierzenia, że moc Boża może w nas sprawić to, czego my nie potrafimy. Potrzebna jest jednak nasza współpraca – to znaczy nie można zakopać talentu i nie można patrzeć na własne siły, lecz na Tego, kto nas obdarza stosownie do naszej mocy i adekwatnie do naszej sytuacji życiowej. Będzie to zawsze związane z krzyżem i z jakimś działaniem „wbrew” samemu sobie na korzyść mocy Bożej w nas. Czaem jest to wprost odwrotnie proporcjonalnie do naszych sił, planów, oczekiwań, przewidywań itp. To zależy od wiary, że Pan jest wierny i że On powraca w mocy.

Jest to wielkie i bardzo aktualne wyzwanie.

Bp ZbK

Każdemu według jego zdolności (33 Ndz A 2011)

1. Czy to było sprawiedliwe ?

2. Brak zaufania

3. Talenty to swoisty pretekst – chodzi o wejście do Królestwa

Komentarze

79 odpowiedzi na „Każdemu według jego zdolności (33 Ndz A 2011)”