Co stoi za etykietką? (29. Ndz A – 201018)

paź 18, 2020

—

Na pieniądzach jako środku płatniczym – zarówno na monetach a później na banknotach bardzo często pojawiają się wizerunki władców a czasem stosowne do okoliczności napisy. Wskazuje to symbol władzy, a więc ostatecznie na to, kto jest panem na danym terytorium.

Znak panowania i władzy

W kilka dekad po wydarzeniu opisanym w dzisiejszej ewangelii zostały wbite monety z wizerunkiem cesarza Wespazjana i z napisem IUDEA CAPTA. Podobnie później czynili inni cesarze.

Pieniądz będący środkiem płatniczym, a więc w jakiś sposób środkiem komunikacji miał przy wszystkich transakcjach i relacjach przypominać o aktualnym systemie władzy i o władcy. Dlatego też na dziedzińcu świątynnym dokonywano wymiany różnych środków na walutę (zob. Mk 11,15), którą godziło się (należało) płacić podatek świątynny, aby nie dokonywała się profanacja tego wszystkiego, co jest związane ze świątynią i nie było przekrętów ekonomicznych.

W naszych nie tak dawnych dyskusjach przejawiała się myśl o tym, czy pieniądz ma narodowość. Ten problem nie jest dla nikogo, dla żadnego obywatela obojętny. Każdy bowiem – mniej lub bardziej świadomie – tym uczestniczy.

Pytanie skierowane do Jezusa

Oczywiście sprawa podatku płaconego na rzecz okupanta, czyli władzy rzymskiej była palącym problemem. Stąd pytanie do Jezusa skierowane jednocześnie z podstępną intencją:

Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdomówny
i drogi Bożej w prawdzie nauczasz.
Na nikim Ci też nie zależy,
bo nie oglądasz się na osobę ludzką.

Powiedz nam więc, jak ci się zdaje?
Czy wolno płacić podatek cezarowi, czy nie?

Reakcja Jezusa jest tak prosta i tak zaskakująco przekonywująca. Najpierw demaskuje intencje pytających a następnie przywołuje to, co możemy nazwać materiałem dowodowym:

Czemu wystawiacie Mnie na próbę, obłudnicy?

Pokażcie Mi monetę podatkową!

W tak postawionej sprawie mają jasną odpowiedź niejako „wypisaną” na samej monecie podatkowej. Był to wówczas zapewne wizerunek cezara Tyberiusza.

Dla Jezusa, który otwierał właściwe rozumienie swego królowania między ludźmi, odpowiedź była oczywista. Naturalnie nie chodziło tylko o podatek, ale o władzę, o panowanie.

Jeden jest Pan – i nie ma innego poza Nim

Tak oto słyszymy w pierwszym czytaniu z proroka Izajasza. Ten jeden i jedyny Pan ustanawia Cyrusa wykonawcą swego planu. Jemu poleca dokonania czynów, które zaskakują innych. Tak ma się dziać, aby – jak sam mówi:

aby wiedziano od wschodu słońca aż do zachodu,
że poza Mną nie ma nic.

Ja jestem Pan i nikt poza Mną

Możemy zestawić to z powiedzeniem o wizerunku na monecie. Są monety z wizerunkami różnych „czasowych” władców. Ale jeden jest Pan nad wszystkim i nad wszystkimi.

Sposób posługiwania się monetami noszącymi wizerunki różnych władców przez wyznawców tego jednego i Jedynego Pana jest bardzo specyficzny. Wymaga niezależności od tych władców i poczucia własnej tożsamości i wolności. Do tego prowadzi pielęgnowanie w sobie przez każdego posługującego się swojego wewnętrznego oddania się i uległości Jedynemu Panu. W myśl powszechnego powiedzenia: pieniądz jest dobrym sługą, ale złym panem i złym doradcą.

Etykietki mogą by kłamliwe i zmieniają się

Naturalnie, żyjąc w świecie nie możemy wyobcować się z obrotu tymi środkami noszącymi różne wizerunki i etykietki. Trzeba jednak wielkiej roztropności i rozwagi oraz mądrości serca i praktycznego rozeznania płynącego z wiary, aby umieć odpowiednio odczytywać owe etykietki i posługiwać się tymi środkami.

Bowiem sposób, w jaki je odczytujemy i nimi się posługujemy, zależy od nas „użytkowników”. Możemy starać się odczytywać je właściwie – traktując je jako „czasowych” panów i wyznaczając im rolę służebną. Dzięki temu działać w wolności i prawości. To znaczy tak, działać, aby – posługując się nimi– służyć ostatecznie jednemu i Jedynemu Panu.

Oczywiście grozi nam zawsze niebezpieczeństwo ulegania fascynacji tych etykietek – jeśli nie wszystkich to przynajmniej wielu. Jeśli nie zawsze to przynajmniej w pewnych okolicznościach. Wiemy, jak wielkie znaczenie ma dzisiaj tzw. „opakowanie” i reklama jakiegokolwiek produktu.

Jedna prawda i jedna treść

W tej materii nie możemy ulegać kompromisom, w których zacierałby się nasz jednoznaczny związek z Jedynym Panem. Możemy a nawet musimy się nimi posługiwać tak, aby było jednoznaczne to, co powiedział Jezus:

Oddajcie więc cezarowi to, co należy do cezara,
a Bogu to, co należy do Boga.

To nie jest etykietka. To jest prawda. To jest treść i zawartość, zadana nam stale do odkrywania. Tej umiejętności musimy się uczyć przy korzystaniu z każdej „etykietki”. Nie dokona się to bez naszego wewnętrznego odnoszenia się do Jedynego Pana. Do Tego, który jest komunikowaniem wszelkich relacji i budowaniem trwałej jedności całego życiowego sytemu człowieka.

Ostatecznie tą zawartością i treścią jest dar Ducha Świętego, w którym uzyskujemy pełną i doskonałą komunikację dóbr stale nam obficie przez Boga udzielanych.

Jeśli oddajemy się Bogu, gdyż uznajemy, że to Mu się należy, On nam udziela swego Ducha.

Bp ZbK