Wobec niecierpliwości czynienia nieprawości (25 Ndz C 2013)

wrz 22, 2013

—

Prorok Amos, którego fragment proroctwa czytamy w 25 niedzielę roku C, jest jednym z pierwszych proroków zapowiadających karę dla Narodu Wybranego jako konsekwencje jego nieprawości u schyłku okresu monarchii Izraela. Pochodził z Judei (miasto Tekoa) ale działał na terenie państwa północnego, Izraela za czasów króla Jeroboama II pod koniec pierwszej połowy ósmego wieku.

Nie był on prorokiem „z zawodu”, tzn. należącym do proroków działających oficjalnie wokół dworu królewskiego bądź świątyni. Był rolnikiem (który trudnił się nacinaniem sykomor i pasterstwem). Sam o tym mówi: Od trzody bowiem wziął mnie Pan i rzekł do mnie: „Idź, prorokuj do narodu mego, izraelskiego!” (Am 7,15). Był więc prorokiem z bezpośredniego powołania Pańskiego. Działał z polecenia Pańskiego piętnując przede wszystkim niesprawiedliwość społeczną i bałwochwalstwo. Nadużycia te łatwo się koncentrują w życiu i działaniu tych którzy mają władzę, mają dobra a nie posługują mając na uwadze dobro innych, lecz swoje. W takim kontekście zostały wypowiedziane słowa, które czytamy tej niedzieli. Wyrażają one napięcie, jakie rodzi się w tych, którzy niecierpliwią się szukając okazji do tego by w sposób nieprawy zdobywać zyski i umacniać swoją pozycję.

Kiedyż minie nów księżyca,
byśmy mogli sprzedawać zboże?
Kiedyż szabat,
byśmy mogli otworzyć spichlerz?
A będziemy zmniejszać efę, powiększać sykl i wagę podstępnie fałszować.
Będziemy kupować biednego za srebro, a ubogiego za parę sandałów
i plewy pszeniczne będziemy sprzedawać (Am 8,5n).

Takie oto napięcie i „nadzieja” zysku rodzi się w tym, kto upatruje w zysku cel swego działania. Łatwo traci ze swego pola widzenia kryteria prawości, sprawiedliwości, także oddawania szacunku i czci Bogu przez zachowanie szabatu i wreszcie degraduje samego siebie do pozycji „handlarza” człowiekiem i jego godnością. Sam w tym wszystkim traci godność człowieczą.

1. „Niecierpliwa” (natarczywie napędzająca) siła popędu zła

Prorok Amos uchwycił jeden z ważnych mechanizmów działania zła. Jest w człowieku coś co jest pożądaniem, co jest „apetytem”, stymulatorem działania. W języku biblijnym i rabinackim jest mowa o dwóch „jetzer”: dobrym i złym („tow” i „raach”). Samo pojęcie „jetzer” (pochodzące z tego samego rdzenia, jakim jest czasownik „jatzar”, a więc ukształtować, ulepić, jak to mamy w Rdz 2,7) oznacza ‑ szczególnie w późniejszej literaturze rabinicznej – to, co stanowi formę kształt, co ją realizuje, co prowadzi do uzyskania pełnego jej wyrazu. Można powiedzieć, że jest to dążenie, swoisty „napęd”, dzięki któremu człowiek żyje i realizuje siebie. Człowiek potrzebuje owego apetytu, owego motoru działania, aby spełniać to, co Bóg w niego złożył w swoim zamyśle stwórczym, czyniąc człowieka na swój obraz i podobieństwo. Wszystko co przewidziane przez Boga, jako dobre i prawdziwie służy człowiekowi.

Od momentu grzechu pierworodnego, któremu człowiek uległ pod wpływem szatana, została w człowieku zniekształcone spojrzenie na to, co dobre a co złe. Weszło w człowieka zniekształcone dążenie (apetyt) – właśnie ów „jetzer” zły („jetzer raach”). Działa on na zasadzie zniekształcania wizji tego, co jest dobre a co jest złe. Bóg bowiem stworzył człowieka dobrym i stworzył go działania dobrego i korzystania ze wszelkich dóbr zgodnie z wolą i zamysłem Boga.

Pokusa szatańska i przyzwolenia na nią ze strony człowieka zamieniło jego dążenie ze zgodnego z wolą i z zamysłem Boga na inny, próbujący być niezależnym, w którym człowiek chce pokazać się „jak Bóg”, czyli absolutny pan swego sposobu bycia, życia i działania.

Ponieważ człowiek pod wpływem tego „złego napędu” czuje swoją ograniczoność, której jednocześnie nie akceptuje, zdobyć to, co jest przedmiotem jego pożądania. I to zdobyć jak najprędzej, jak najwięcej. Ulega więc on swoistej coraz to większej presji i nerwowości. Działa w pewnym sensie na zasadzie swoistego samo-napędu, który powoduje, że stacza się jakby po równi pochyłej w kierunku zła, tzn. realizacji samego siebie po swojemu, według własnego pożądania. Stąd niecierpliwość …

2. Nieświadomość zniewolenia przez zło

Gdy człowiek ulegnie temu sposobowi myślenia i działania, staje się sam coraz to mniej świadomym tego, czemu uległ. Nie widzi swego błędu i wypływających z tego błędnego działania zagrożeń i negatywnych skutków dla siebie. On jest przekonany – mniej lub bardziej świadomie – o tym, że chce dobra (naturalnie według swojej koncepcji) i że czyni dobro. . Tak trudno (a nawet w pewnym sensie niemożliwe), żeby zobaczył zło swego postępowania i uznał je za zło.

Dzieje się wówczas w człowieku to, co wymownie ujmuje jedne z Psalmów: Nieprawość mówi do bezbożnika w głębi jego serca; bojaźni Boga nie ma przed jego oczyma.

Bo jego własne oczy zbyt mu schlebiają, by znaleźć swą winę i ją znienawidzić.

Słowa jego ust to nieprawość i podstęp, zaniechał mądrości i czynienia dobrze.

Na swoim łożu zamyśla nieprawość, wkracza na niedobrą drogę, nie stroni od złego (Ps 36,2-5).

Człowiek staje się niewolnikiem swojej wizji życia i w konsekwencji niewolnikiem zła. Jest przez tę koncepcję życia napędzany aż do tracenia swojej wolności niezależności. Tym samy także w jakimś stopniu swojej godności ludzkiej. Najgorsze w tym jest to, że najczęściej nie zdaje sobie z tego sprawy i nie może sam z tego wyjść – przekonany o swojej słuszności i słuszności swego działania. Jeśli dochodzi to do wielkiego spotęgowania w człowieku, to jest to wprost zależność od „szatańskiej struktury zła”.

3. Jaki ratunek ?

Na szczęście Bóg wzpowiedział przez Amosa oraz tylekroć i na różne sposoby przez innych proroków a ostatecznie przez swego Syna swoje Słowo wobec tej całej szatańsko-ludzkiej rzeczywistości napędzającej zło w człowieku (zob. Hbr 1,1n). „Przysiągł Pan na dumę Jakuba: Nie zapomnę nigdy wszystkich ich uczynków”.

Pan Bóg nie zapomniał. W swoim Synu objawił skutki działania złego ducha w człowieku („jetzer raach”). Tym skutkiem jest krzyż Jezusa Chrystusa. Jest to najwyższy stopień spotęgowania się „niecierpliwego napędu zła”, jaki zadomowił się w człowieku.

Ten krzyż, jako kolejny (najwyższy) stopnień potęgowania się zła stał się jednak przełomem. Bóg nie odpowiedział językiem zła, lecz przebaczenia.

Przyjęcie krzyża, to jedyny ratunek na przerwanie i pozbawienie mocy łańcucha i napędu zła.

To rozwija św. Paweł, kiedy mówiąc o chrzcie stwierdza, że w człowieku ochrzczonym (świadomie przeżywającym swój chrzest) stary człowiek został współukrzyżowany z Jezusem Chrystusem, aby pozbawić mocy ciało grzechu, by człowiek nie był już więcej w niewoli grzechu (Rz 6,6). Chodzi właśnie o rozbrojenie w człowieku owego „jetzer raach” i pozbawienie go mocy, by już nie stanowił „napędu”, który prowadzi do grzechu.

Wówczas dopiero jest możliwe korzystanie w pełni z logiki i „napędu” łaski. Jest to już działanie całkowicie bezinteresowne i jest ono czystym darem Boga. Owocem działania Boga w człowieku.

Bp ZbK

Wobec niecierpliwości czynienia nieprawości (25 Ndz C 2013)

1. „Niecierpliwa” (natarczywie napędzająca) siła popędu zła

2. Nieświadomość zniewolenia przez zło

3. Jaki ratunek ?

Komentarze

77 odpowiedzi na „Wobec niecierpliwości czynienia nieprawości (25 Ndz C 2013)”